علل خارش کف پا و روش های درمان آن!
مجید شاه محمدی
مهر ۱۸, ۱۴۰۳
1029
چرا کف پا میخارد؟
پاهای ما بیشتر از سایر قسمتهای بدن در معرض عوامل محیطی مثل آلرژنها، حشرات و قارچها قرار میگیرد. از طرف دیگر، پا به مدت طولانی داخل جوراب و کفش است و محیط گرم و مرطوب آن، مکان مناسبی برای رشد باکتریها و قارچها است. به همین دلایل، خارش پا مشکل رایجی است.
علل شایع خارش پا
- درماتیت تماسی: تماس با مواد حساسیت‌زا مانند صابون، شوینده‌ها و …
- عفونتهای قارچی: مانند پای ورزشکاران
- نیش حشرات: مانند عنکبوت، پشه و …
این موارد معمولاً باعث ایجاد جوش، حساسیت و خارش در پوست پا می‌شوند.
علل نادر خارش پا
در برخی موارد، بیماری‌هایی مانند دیابت، مشکلات کلیوی یا کبدی میتوانند باعث التهاب و تأثیر روی اعصاب شده و خارش پا را ایجاد کنند.
درمان خارش پا
- بسیاری از انواع خارش پا را میتوان با داروهای موضعی یا خوراکی ضد خارش، داروهای ضد قارچ یا استروئیدهای موضعی درمان کرد.
در ادامه به بررسی دقیقتر علل و درمانهای خارش پا میپردازیم.
بیماری کبدی و خارش پوست
کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که وظایف مهمی مانند تصفیه خون، تولید صفرا و ذخیره انرژی را بر عهده دارد. وقتی کبد به درستی کار نکند، ممکن است باعث ایجاد مشکلات مختلفی در بدن شود، از جمله خارش پوست.
یکی از موادی که در اثر اختلال در عملکرد کبد در خون تجمع پیدا می‌کند، بیلی‌روبین است. بیلی‌روبین ماده‌ای زرد رنگ است که از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید میشود. وقتی سطح بیلی‌روبین در خون بالا برود، پوست و چشم‌ها زرد می‌شوند و خارش پوست هم ایجاد میشود.
علائم بیماری کبدی
- خارش پوس
- زردی پوست و چشم‌ها
- درد و ورم شکم
- ورم پاها و قوزک پا
- تیره شدن رنگ ادرار
- خستگی مزمن
- حالت تهوع
- استفراغ
تشخیص بیماری کبدی
- آزمایش خون
- سی‌تی‌اسکن
- سونوگرافی
درمان خارش ناشی از بیماری کبدی
- مرطوب‌کننده‌های پوست: برای تسکین خارش و خشکی پوست
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش
- داروهای تجویزی: برای درمان علت زمینه‌ای بیماری کبدی
- نوردرمانی (فتوتراپی): در موارد شدید خارش
نکته مهم:
اگر علائم بیماری کبدی را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. درمان به موقع بیماری کبدی میتواند از عوارض جدی آن جلوگیری کند.
خارش پا: پای ورزشکار و اگزما
پای ورزشکار
پای ورزشکار یک عفونت قارچی شایع است که پا و انگشتان پا را درگیر می‌کند. این عفونت معمولاً در محیط‌های گرم و مرطوب مثل استخرها، رختکن‌ها و باشگاه‌های ورزشی منتقل میشود.
علائم پای ورزشکار:
- خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست پا و بین انگشتان پا
درمان پای ورزشکار:
- داروهای ضد قارچ موضعی بدون نسخه: مثل کرم، پودر یا اسپری
- شستشوی پا و جوراب‌ها با آب گرم: برای از بین بردن قارچها
- ضدعفونی کردن لوازم ورزشی
- پرهیز از راه رفتن با پای برهنه در مکان‌های عمومی
اگزما
اگزما یک بیماری پوستی التهابی است که باعث خارش، قرمزی و خشکی پوست میشود. این بیماری در کودکان شایع‌تر است، اما ممکن است در بزرگسالان هم اتفاق بیفتد. اگزما معمولاً پاها و دست‌ها را درگیر می‌کند.
علت اگزما:
- کمبود برخی مولکول‌ها در پوست که باعث حفظ رطوبت و آبرسانی آن می‌شوند.
علائم اگزما:
- خارش و قرمزی پوست پا
- ایجاد جوش‌های کوچک و آبدار روی انگشتان پا یا کناره‌های پا
درمان اگزما:
- مرطوب‌کننده‌های پوست با پایه روغن: مانند وازلین
- استروئیدهای موضعی: برای کاهش التهاب و خارش
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کنترل خارش
- داروهای خوراکی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا نوردرمانی: در موارد شدید
نکته مهم:
اگر خارش پا شما شدید است یا با درمانهای خانگی بهبود نمی‌یابد، به پزشک مراجعه کنید.
خارش پا: درماتیت تماسی و پسوریازیس
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی نوعی واکنش آلرژیک پوستی است که در اثر تماس با مواد حساسیت‌زا ایجاد میشود. در مورد پا، این مواد میتوانند شامل موادی باشند که در ساخت کفش استفاده می‌شوند، مانند پلاستیک و چرم.
علائم درماتیت تماسی:
- خارش و قرمزی پا
- پوسته پوسته شدن پوست پا
- جوش روی پا
- ورم یا سوزش پا
درمان درماتیت تماسی:
- پرهیز از تماس با ماده حساسیت‌زا: مثلاً تعویض کفش
- کرم هیدروکورتیزون یا آنتی‌هیستامین: برای کاهش خارش و التهاب
- استروئیدهای موضعی: در موارد شدیدتر و با تجویز پزشک
پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث میشود سلول‌های پوستی با سرعت بیشتری رشد کنند و لکه‌های قرمز، پوسته پوسته و برجسته روی پوست ایجاد شود. این لکه‌ها معمولاً روی زانوها، آرنج‌ها، کف سر و کمر ظاهر می‌شوند، اما میتوانند پاها را هم درگیر کنند.
علائم پسوریازیس:
- خارش و قرمزی پا
- لکه‌های قرمز پوشیده شده با پوسته‌های ضخیم و نقره‌ای روی پا
- جوش‌های چرکی روی پا
- تغییر شکل و ضخیم شدن ناخن‌ها
- درد مفاصل یا کمر درد
درمان پسوریازیس:
- استروئیدهای موضعی: برای کاهش التهاب
- داروهای خوراکی یا تزریقی: برای کنترل سیستم ایمنی
- نوردرمانی: با استفاده از اشعه ماوراء بنفش
نکته مهم:
اگر علائم درماتیت تماسی یا پسوریازیس را دارید، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب برای شما انجام شود.
خارش پا: کهیر و گال
کهیر
کهیر نوعی واکنش پوستی است که باعث ایجاد برجستگیهای قرمز و خارشدار روی پوست میشود. کهیر میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند آلرژی به غذا یا دارو، عفونتهای ویروسی و بیماریهای خودایمنی باشد.
علائم کهیر:
- خارش و قرمزی یا صورتی شدن پوست همراه با برجستگیهای خفیف
- جوش‌های قرمز روی پوست
- سوزش پوست
درمان کهیر:
- آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه: برای کاهش خارش و التهاب
- داروهای تجویزی: در موارد شدید کهیر که باعث تورم لب و زبان یا مشکلات تنفسی میشود.
گال یا جرب
گال یا جرب یک بیماری پوستی مسری است که در اثر نوعی انگل کوچک به نام هیره (mite) ایجاد میشود. این انگل در پوست نفوذ کرده و باعث خارش شدید میشود. گال معمولاً از طریق تماس نزدیک با فرد آلوده منتقل میشود.
علائم گال:
- خارش شدید، به خصوص در شب
- جوش‌های قرمز و کوچک روی پوست، به خصوص در چین‌های پوستی مانند بین انگشتان، زیر بغل و کشاله ران
درمان گال:
- داروهای موضعی یا خوراکی ضد انگل: برای از بین بردن انگل
- استروئیدهای موضعی: برای کاهش خارش و التهاب
- شستشوی لباس‌ها و ملحفه‌ها با آب گرم: برای جلوگیری از انتقال انگل
نکته مهم:
- اگر علائم کهیر یا گال را دارید، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب برای شما انجام شود.
- در مورد گال، تمام افراد خانواده و کسانی که با فرد آلوده تماس نزدیک داشته‌اند، باید همزمان درمان شوند.
خارش پا: بیماری کلیوی و نوروپاتی
بیماری کلیوی
کلیهها وظیفه تصفیه خون و دفع مواد زائد از بدن را بر عهده دارند. وقتی کلیهها به درستی کار نکنند، مواد زائد در خون تجمع پیدا میکنند و میتوانند باعث ایجاد علائم مختلفی از جمله خارش پوست شوند. خارش ناشی از بیماری کلیوی معمولاً در کف دست و پا شدیدتر است و در شب بدتر میشود.
علائم بیماری کلیوی:
- خارش و خشکی پوست
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- خستگی و ضعف
- تغییر رنگ ادرار (تیره یا کدر شدن)
- درد عضلانی
- ورم پا و قوزک پا
تشخیص بیماری کلیوی:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
درمان خارش ناشی از بیماری کلیوی:
- داروهای مسکن بدون نسخه: برای تسکین درد
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش
نوروپاتی
نوروپاتی به معنی آسیب به اعصاب است و میتواند در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد. نوروپاتی در پاها میتواند باعث خارش، بی‌حسی، گزگز و سوزش شود.
علائم نوروپاتی در پاها:
- خارش
- بی‌حسی
- گزگز کردن
- سوزش و درد شدید
- حساسیت به لمس
- اختلال در تعادل و زمین خوردن
درمان نوروپاتی:
- داروهای مسکن بدون نسخه و موضعی: برای کاهش درد و خارش
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- خارش پا بیش از دو هفته طول بکشد.
- خارش در دوران بارداری اتفاق بیفتد.
- خارش شدید باشد و باعث اختلال در خواب شود.
- خارش با درمانهای خانگی بهبود نیابد.
- علائم بیماری کلیوی یا کبدی وجود داشته باشد (ورم، زردی، تغییر در ادرار).
